آیا در صورت استفاده از روپوش سربی فیلم بج باید روی روپوش قرار داده شود؟

خیر !  پرتوگیری فیلم بج باید بیانگر پرتوگیری تمام بدن باشد . در صورت قرار دادن فیلم بج بر روی روپوش سربی ، فیلم بج پرتوگیری را بمراتب بیشتر از پرتوگیری واقعی اندام های زیر روپوش نشان خواهد داد.

استانه ثبت چیست؟

Ø   آستانه ثبت ، آن مقدار از معادل دوز است که بالاتر از آن باید ثبت و گزارش شود.
Ø   آستانه ثبت (گزارش دهی) یک دهم  حد دوز متناظر با دوره دزیمتری است. برای مثال اگر دوره دزیمتری یک ماهه باشد، آستانه ثبت برای دوره یکماهه  برابر است با  یکصدو بیستم  دز سال (20mSv/120=0.17mSv) و اگر دوره مونیتورینگ دو ماهه باشد  آستانه برای ثبت دز در دوره دوماهه برابر است با یک شصتم حد دز سال (20mSv/60=0.34mSv) می باشد . .
Ø   فرض بر این است که مقادیر دوزکمتر از آستانه ثبت برای پرتوکار ثبت نشود ، ضمن اینکه مقادیر دوز کم از دقت کافی برخوردار نیستند. اما برای تشویق پرتوکار به کاهش پرتوگیری توصیه می شود آستانه ثبت معادل آستانه آشکارسازی یا کمترین دوز قابل اندازه گیری دزیمتر در نظر گرفته شود.

آستانه بررسی چیست و چه تفاوتی با حد دز دارد؟

آستانه  بررسی  کسری از  حد دز سال می باشد که برای هر دوره مونیتورینگ فردی (دوره های یکماهه یا دوماهه) توسط واحد قانونی اعلام می گردد. اگر پرتوگیری یک فرد از آستانه بررسی بیشتر شود باید علت بررسی و شرایط کار بنحوی اصلاح شود که  پرتوگیر ی فرد تا پایان سال از حد دز تجاوز نکند.

اگر پرتوگیری کم باشد آیا باز هم ریسک سرطان وجود دارد؟

بله ! ریسک سرطان با افزایش  دز  و افزایش تعداد نفرات در معرض پرتو،  افزایش می یابد. به عبارت دیگر ریسک سرطان به مجموع دز دریافتی کلیه افرادی که در معرض تابش اشعه هستند بستگی دارد  به عنوان  مثال در هریک از شرایط زیر یک نفر دچار عارضه سرطان خواهد شد:

اگر 200000 نفر هرکدام 0.1mSv دز دریافت کنند 

اگر  20000 نفر هر کدام 1mSv دز دریافت کنند

اگر 4000 نفر هر کدام  5mSv دز دریافت کنند

اگر 2000 نفر هر کدام  10mSv دز دریافت کنند

اگر 1000 نفر هر کدام  20mSv دز دریافت کنند

اصول اولیه برای حفاظت در برابر پرتو چیست؟

اصل اول: توجیه پذیری : برای هر گونه فعالیت کار با پرتو ، باید منافع حاصل  از مضرات  آن بیشتر باشد

اصل دوم : بهینه سازی: در صورتیکه فعالیت کار با پرتو توجیه پذیر باشد، باید پرتوگیری به حداقل ممکن شدنی کاهش یابد. 

اصل سوم: رعایت حد دز : در هیچ شرایطی پرتوگیری نباید از حد های اعلام شده تجاوز کند.

حد پرتوگیری کارکنان در سال چقدر است؟

حد دزسال (mSV)

کمیت مورد اندازه گیری 

پرتوگیری افراد بین 16 تا 18 سال 

پرتوگیری پزشکی

پرتوگیری مردم عادی

پرتوگیری  کارکنان

6

حد ندارد

1

20

میانگین دز موثر

6

حد ندارد

1

50

حداکثر دز موثر

50

حد ندارد

15

150

دز معادل عدسی چشم

150

حد ندارد

50

500

دز معادل پوست

پرتو یونساز چیست ؟

 ذرات پر انرژی یا امواجی هستند که می توانند باعث یونیزه کردن اتمهای محیط در اطراف خود شوند.

نظیر پرتوهای :

ایکس
گاما
بتا
پروتون
آلفا
نوترون و ..

جهت صحیح قرار دادن فیلم در بج چگونه است؟

فیلم باید درج طوری قرار گیری که شماره روی فیلم از بیرون بج قابل خواندن باشد. در صورتیکه برای اولین با فیلم در بج وارونه قرار گیرد تا آخر دوره مونیتورینگ باید هنچنان وارونه باشد. در غیر اینصورت امکان دزیمتری فیلم وجود نخواهد داشت.

آیا برای نگهداشتن فیلم در روی بدن، میتوان بجای بج از گیره یا کیسه پلاستیکی استفاده کرد؟

-خیر  زیرا از بج و فیلتر های داخلی آن برای تعیین انرژی و نوع پرتو استفاده می شود. با توجه به تغییر ات حساسیت فیلم نسبت به انرژِی و نوع پرتو، در صورت عدم استفاده از بج دزیمتری به روش فیلم بج امکان پذیر نخواهد بود.

-   کاربرد فیلتر های تعبیه شده در داخل بج به شرح زیر است :

  • (1)    پنجره باز (OW):   شماره  فیلم در داخل بج در این ناحیه قابل رویت است. در این ناحیه هیج فیلتری وجود ندارد و کلیه پرتوها از آن عبور می کنند.
  • (2)   فیلتر پلاستیک نازک :  دانسیته ضخامت پلاستیک در این فیلتر برابر 50mg/cm2 است.  این فیلتر فقط باعث کاهش شدت پرتوهای کم انرژی بتا می شود.
  • (3)   فیلتر پلاستیک ضخیم : دانسیته ضخامت پلاستیک در این فیلتر برابر  300mg/cm2  است.  این فیلتر مانع عبور پرتوهای بتا می شود.
  • (4)     فیلتر آلومینیم : ضخامت این فیلتر فلزی برابر با 1mmAl می باشد و علاوه بر  پرتوهای بتا،  پرتو های ایکس با انرژی کمتر از 65keV را جذب می کند.
  • 5-  فیلتر قلع و سرب: در این ناحیه دو فیلتر فلزی قلع (باضخامت 0.7mm ) و سرب (با ضخامت 0.3mm) قرار دارد. از ناحیه فیلم که در زیر این فیلتر قرار دارد برای دزیمتری پرتوهای ایکس و گاما با انرژی  ببن 65keV تا 2MeV استفاده می شود.

در شرایطی که فیلم بج غیر قابل دزیمتری گزارش شده باشد، در سابقه پرتوگیری فرد چه عددی باید نوشته شود؟

مسول فیزیک بهداشت با همکاری پرتوکار باید با استفاده از یک و یا کلیه روشهای زیر،  پرتوگیری پرتوکار را برآورد و با ذکر روش محاسبه ثبت نماید:

  • (1)-براورد پرتوگیری براساس نتایج پرتوگیری دوره های گذشته مشروط براینکه تغییر محسوسی در شرایط کاری وی رخ نداده باشد.
  • (2)- برآورد پرتوگیری براساس نتایج پرتوگیری سایر همکاران ایشان که در شرایط کاری مشابه قرار داشته اند.
  • (3)-برآورد پرتوگیری براساس نتایج منونیتورینگ محیطی با در نظر گرفتن پارامتر هائی نظیر فاصله، زمان و حفاظ

 

آیا میتوان بجای فیلم بج از دزیمتر قلمی یا دزیمتر های هشدار دهنده استفاده نمود؟

معمولا خیر، زیرا فیلم بج بعنوان یک مدرک قانونی برای ثبت پرتوگیری کارکنان مورد استفاده قرار می گیرد و دزیمتر های هشدار دهنده یا قلمی وسایلی جهت اندازه گیری  لحظه ای دز هستند تا در هر لحظه پرتوگار بتواند از مقدار پرتوگیری خود مطلع و در صورت لزوم از ادامه کار با اشعه اجتناب کند. در مواردی که احتمال بروز سوانح پرتوگیری بیش از حد وجود داشته باشد باید علاوه بر فیلم بج از یک نوع دزیمتر فردی قرائت مستقیم (نظیر دزیمتر قلمی ) استفاده شود.

بهترین محل برای نگهداری فیلم کنترل کجاست؟

فیلم کنترل باید بدون بج در محلی دور از تابش پرتو ها نگهداری شود. بهتر است که فیلم بج های پرتوگاران نیز در مواقع عدم استفاده در همان محل نگهداری شود.

در چه مواردی فیلم بج های استفاده شده غیر قابل دزیمتری هستند؟

در موارد زیر دزیمتری فیلم بج امکان پذیر نیست و یا از دقت لازم برخوردار نخواهد یود:

- فیلم بدون بج استفاده شود

- فیلتر های بج افتاده و یا جابجا شده باشد

- هنگام پرتو گیری روی بخش عمده ای از فیلم بج توسط صفحات جذب کننده اشعه پوشانده شده باشد

- فیلم بج در محیط های مرطوب و یا بسیار گرم برای مدت طولانی قرار گرفته باشد. 

- لفاف کاغذی روی فیلم پاره شده باشد. 

آیا در غیاب یک پرتوکار ، فرد دیگری میتواند از فیلم بج وی استفاده نماید؟

خیر، فیلم بج فقط باید توسط فردی استفاده شود که شماره فیلم بج بنام وی ثبت شده است.

اگر یک پرتوکار در یک زمان در دو مرکز بکار با اشعه اشتغال داشته باشد،سابقه پرتوگیری در کدام مرکز باید ثبت گردد؟

مقدار پرتوگیری در هر مرکز باید در همان مرکز ثبت شود ولی مسئولین هردو مرکز یاید مقدار پرتوگیری را یه یکدیگر اطلاع دهند بطوریکه اطمینان حاصل شود که جمع پرتوگیری از حد دز تجاوز نکرده است.

اگر یک پرتوکار از یک مرکز کار با اشعه فیلم بج دریافت کرده باشد، آیا باید از این فیلم بج در سایر مراکز کار با اشعه استفاده نماید؟

خیر ، کارفرمایان در هر مرکز کار با اشعه، باید برای پرتوکاران خود فیلم بج مستقل تهیه نماینداز یک فیلم بج نمیتوان در بیش یک مرکز کار با اشعه استفاده کرد مگر آنکه مرکز تهیه کننده فیلم بج مسئولیت پرتوگیری فرد را در سایر مراکز پذیرفته باشد

ضمنا پرتوکار حق ندارد برای کنترل پرتوگیری پزشکی  فیلم بج فوق استفاده نماید

 

.

آیا هنگام استخدام پرتوکاران باید سوابق فیلم بجاز محل قبلی کار با اشعه دریافت گردد؟

بلی ، سابقه پرتوگیری هر پرتوگار از تاریخ اولین استخدام در محیط کار با اشعه حداقل بمدت سی سال در طول مدت کار با اشعه باید نگهداری شود.

چرا به برخی از مراکز فیلم بج داده نمی شود؟

شرکت دزیمتری پرتوهای پارسیان مجاز به ارائه خدمات فیلم بج به مراکز غیر مجاز  کار با اشعه نیست. 

چه مدارکی برای درخواست فیلم بج باید ارائه گردد؟

 فرم تکمیل شده درخواست اشتراک، کپی کارت ملی هریک از پرتوکاران، فیش بانکی هزینه خدمات.

چگونه میتوان فیلم بج تهیه نمود؟

جهت دریافت فیلم بج میتوانید مستقیما به دفتر شرکت واقع در تهران (به آدرس خیابان کارگر شمالی، روبروی بیمارستان قلب تهران، خیابان یکم (شکر اله)، پلاک 82) مراجعه فرمائید و یا در خواست خود را با تلفن (شماره 42269-021 داخلی 1) ، نامه (آدرس فوق) ،فاکس (88335171) و یا پست الکترونی (info@prds.ir) به این شرکت اطلاع دهید.